Đề minh họa Ngữ văn số 11, THPT Nghèn 2019

Câu 2. Đồng chí hãy xây dựng một đề thi theo hướng phát triển năng lực học sinh.
A.    MỤC TIÊU
1.      Kiến thức:
-         Thu thập thông tin để đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng trong chương trình môn Ngữ văn 12, cụ thể sau khi học xong chương trình Ngữ văn 12.
-         Khảo sát, bao quát một số nội dung kiến thức, kĩ năng trọng tâm của các văn bản với nội dung quan trọng: làm văn, đánh giá năng lực đọc – hiểu và tạo lập văn bản thông qua hình thức tự luận.
2.      Kĩ năng: Biết vận dụng những kiến thức trên vào làm bài.
3.      Thái độ: Độc lập, sáng tạo trong làm bài
B.     HÌNH THỨC ĐỀ THI
-         Tự luận
C.    CÁCH THỨC TỔ CHỨC THI
-         Thi tập trung
D.    ĐỐI TƯỢNG THI:
-         Học sinh tham gia thi THPT Quốc gia
H. THỜI GIAN THI: 120 phút
E. MA TRẬN ĐỀ THI

NỘI DUNG		Các mức độ cần đạt				Tổng
		Nhận biết	Thông hiểu	Vận dụng	Vận dụng cao
I. ĐỌC HIỂU	Ngữ liệu: VBND - Tiêu chí lựa chọn ngữ liệu: một đoạn trích ngắn	- Nhận biết những biểu hiện đã được chỉ ra trong văn bản	- Hiểu được dụng ý của tác giả bài viết khi đưa ra ý kiến, dẫn chứng	Lí giải được vấn đề theo quan điểm cá nhân.
Số câu: Số điểm: Tỉ lệ:		2 1,0 10%	1 1,0 10%	1 1,0 10%		4 3,0 30%
II. LÀM VĂN 1. Nghị luận xã hội	- Khoảng 200 chữ - Nghị luận về một vấn đề cụ thể được rút ra từ ngữ liệu trên			- Viết 01 đoạn văn
2. Nghị luận văn học	- Nghị luận về một vấn đề trong tác phẩm văn học				Viết 01 bài văn
Số câu: Số điểm: Tỉ lệ:				1 2,0 20%	1 5,0 50%	2 7,0 70%
Tổng cộng		Số phần: 2 Số câu: 6 Số điểm: 10

G. ĐỀ THI
-         ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA, NĂM HỌC 2018-2019
Môn: Ngữ văn
(Thời gian làm bài:120  phút;  không kể thời gian phát đề)
I.                   ĐỌC – HIỂU (3 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
             Jonathan là một người có bộ óc thông minh, nhanh nhạy trong những phân tích về tình hình kinh tế, ông sống và làm việc hết sức chăm chỉ và hiện đang là tỷ phú. Authur cũng là một người thông minh không kém, chỉ cần ba mươi phút để giải ô chữ của tờ New York Times, phân tích tình hình kinh tế Mỹ Latinh trong vòng nửa giờ và tính nhẩm nhanh hơn hầu hết mọi người – dù họ có dùng máy tính. Nhưng hiện giờ, Arthur đang là tài xế của Jonathan! Điều gì đã giúp Johnathan đường hoàng ngồi ở băng ghế sau của xe limousine còn Authur thì ở phía trước cầm lái? Điều gì phân chia mức độ thành đạt của họ? Điều gì giải thích sự khác biệt giữa thành công và thất bại?
         Câu trả lời được tìm thấy qua một nghiên cứu của Đại học Stanford, Mỹ. Các nhà nghiên cứu tập hợp nhiều trẻ em từ 4 đến 6 tuổi vào một căn phòng và mỗi em được phát một viên kẹo với lời hứa rằng chúng sẽ nhận được một viên kẹo nữa nếu không ăn viên kẹo đầu tiên sau 15 phút chờ đợi. Kết quả thực sự của cuộc nghiên cứu chỉ đến 10 năm sau đó. Qua điều tra và theo dõi sự trưởng thành của các em, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng những đứa trẻ đã không ăn viên kẹo đầu tiên, giờ đã trưởng thành, tỏ ra thành công hơn về mặt học tập và những mối quan hệ bạn bè so với những đứa trẻ còn lại. Điều đó được giải thích ra sao?
         Điểm khác biệt mấu chốt giữa thành công và thất bại không chỉ đơn thuần là làm việc chăm chỉ hay sở hữu bộ óc thiên tài, mà chính là khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời. Những người kiềm chế được sự cám dỗ của “những viên kẹo ngọt” trên đường đời thường vươn tới đỉnh cao thành công. Ngược lại, những ai vội ăn hết phần kẹo mình đang có thì sớm hay muộn cũng sẽ rơi vào cảnh thiếu thốn, cùng kiệt. Mỗi viên kẹo ẩn đằng sau nó là những cơ hội đưa chúng ta tiến xa hơn vào tương lai. Cũng có thể nói cuộc đời như một viên kẹo thơm ngọt, nhưng khi nào thưởng thức và thưởng thức nó như thế nào thì đó là điều chúng ta phải tìm hiểu.
(Joachim de Posada & Ellen Singer, Không theo lối mòn, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2016, tr 03)
Câu 1. Chỉ ra  điểm giống và khác nhau của ông Jonathan và ông Authur được nêu trong đoạn trích.
Câu 2. Theo anh/ chị điều gì giải thích sự khác biệt giữa thành công và thất bại.
Câu 3. Theo em, những nghiên cứu của Đại học Stanford, Mỹ có ý nghĩa gì?
 Câu 4. Em có cho rằng “kiềm chế được sự cám dỗ của “những viên kẹo ngọt” trên đường đời thường vươn tới đỉnh cao thành công” không? Vì sao?
      II. LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1 (2 điểm)
       Từ nội dung đoạn trích phần đọc – hiểu, anh (chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ  về khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời để thành công.
Câu 2 (5 điểm)
          Trong đoạn trích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, trong màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba với Xác hàng thịt, Hồn Trương Ba cho rằng: “Không! Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn…”. Sau màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba với những người thân, Hồn Trương Ba nhận ra: “Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ, mày đã tìm mọi cách để lấn át ta…Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?. “Chẳng còn cách nào khác”! Mày nói như thế hả? Nhưng có thật không còn cách nào khác? Không cần đến đời sống do mày mang lại! Không cần!”.
    (Trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục, 2016)
    Hãy cảm nhận  về hai lời thoại trên, từ đó nhận xét về sự vận động tư tưởng của Hồn Trương Ba.

I.                   ĐÁP ÁN				KÌ THI THI THỬ THPT QUỐC GIA - NĂM HỌC 2018-2019                                             Môn: Ngữ văn ĐÁP ÁN- THANG ĐIỂM (Đáp án, thang điểm gồm có 02 trang)
	Phần	Câu	Nội dung		Điểm
	I		Đọc – hiểu
		1	Chỉ ra  điểm giống và khác nhau của ông Jonathan và ông Authur được nêu trong đoạn trích.   Điểm giống: cả hai đều có bộ óc thông minh, nhanh nhạy trong những phân tích về tình hình kinh tế, sống và làm việc hết sức chăm chỉ.   Điểm khác: Jonathan hiện đang là tỷ phú, là người thành công. Còn Authur là tài xế của Jonathan, chưa thành công trong sự nghiệp.		0,5
		2	Điều giải thích sự khác biệt giữa thành công và thất bại:  Điểm khác biệt mấu chốt giữa thành công và thất bại không chỉ đơn thuần là làm việc chăm chỉ hay sở hữu bộ óc thiên tài, mà chính là khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời. Những người kiềm chế được sự cám dỗ của “những viên kẹo ngọt” trên đường đời thường vươn tới đỉnh cao thành công. Ngược lại, những ai bị sa vào những cám dỗ nhất thời thì sớm hay muộn cũng sẽ rơi vào cảnh thiếu thốn, cùng kiệt		0,5
		3	Những nghiên cứu của Đại học Stanford, Mỹ có ý nghĩa:   Những đứa trẻ đã không ăn viên kẹo đầu tiên, giờ đã trưởng thành, tỏ ra thành công hơn về mặt học tập và những mối quan hệ bạn bè so với những đứa trẻ còn lại. Nghĩa là những ai biết trì hoãn những ham muốn nhất thời để theo đuổi những mục tiêu dài hạn và ý nghĩa sẽ dễ thành công trong sự nghiệp, cuộc sống.   Từ đó tác giả nhắn nhủ mọi người hãy tập và biết kiềm chế những ham muốn trước mắt. Hãy biết tập trung cho những mục tiêu, lí tưởng của mình. Nó là những cơ hội đưa chúng ta tiến xa hơn vào tương lai.		1.0
		4	Em có cho rằng “kiềm chế được sự cám dỗ của “những viên kẹo ngọt” trên đường đời thường vươn tới đỉnh cao thành công” không? Vì sao? HS có thể đồng tình hoặc không đồng tình hoặc vừa đồng tình vừa không đồng tình với nhận định. Phải biết giải thích hợp lí và thuyết phục.		1.0
	II		Làm văn
		1	Từ nội dung đoạn trích phần đọc – hiểu, anh (chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ  về khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời để thành công.
			a.      Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp, móc xích, song hành		0.25
			b.      Xác định đúng vấn đề nghị luận  Khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời để thành công.		0.25
			c.      Triển khai vấn đề nghị luận Thí sinh lựa chọn thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ khả năng trì hoãn những mong muốn tức thời để thành công. Có thể theo hướng sau: Giải thích: Trì hoãn những ham muốn nhất thời có nghĩa là hạn chế, kiềm chế những ham muốn trước mắt mà không có giá trị, không có ý nghĩa với sự phát triển của bản thân và lợi ích của xã hội.. Phân tích: Cần phải xác định cho mình hoài bão, lí tưởng, mục đích cho cuộc sống, cho tương lai. Bởi vì “Nếu không có mục đích anh không làm được gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu mục đích tầm thường”. Khi xác định được mục đích thì tập trung mọi nỗ lực, tâm huyết, đam mê để thực hiện. Khi nỗ lực cho mục tiêu trước mắt thì những ham muốn nhất thời sẽ được trì hoãn, kiềm chế. Bình luận: Không ngừng học tập, nâng cao trình độ; không ngừng rèn luyện đạo đức, hoàn thiện nhân cách, nhất định sẽ thành công, sẽ thắng lợi. Phê phán những thanh niên sa đà vào những trò chơi vô bổ, những ham muốn nhất thời để rồi bỏ bê tương lai, cuộc sống của mình..		1.0
			d.      Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp Tiếng Việt		0.25
			e.      Sáng tạo Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận		0.25
		2	Từ việc cảm nhận hai lời thoại, từ đó nhận xét về sự vận động tư tưởng của Hồn Trương Ba.		5.0
			a.   Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận Mở bài: giới thiệu được vấn đề. Thân bài: triển khai được vấn đề. Kết bài: khái quát được vấn đề		0.25
			b.   Xác định đúng vấn đề nghị luận  Tư tưởng, nhận thức của Hồn Trương Ba ở hai lời thoại, từ đó nhận xét về sự vận động tư tưởng của Hồn Trương Ba.		0.25
			c.   Triển khai vấn đề nghị luận Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm. Vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
			*Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm và giới hạn vấn đề cần nghị luận.		0.5
			Cảm nhận về hai lời thoại của Hồn Trương Ba
			Cảm nhận về lời thoại thứ nhất của Hồn Trương Ba: “Không! Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn…” + Đây là lời thoại xuất hiện trong màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba với Xác hàng thịt. Hồn Trương Ba khao khát cháy bỏng được tách mình ra khỏi cái thân xác công kềnh, thô lỗ và phàm tục, dù chỉ là chốc lát. Xác khẳng định Hồn không thể tách ra khỏi Xác, Xác và Hồn đã hòa với nhau làm một. Tuy nhiên Hồn vẫn khẳng định “Không! Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn…” + Lời thoại cho thấy thái độ tự tin của Hồn Trương Ba, quyết liệt khẳng định sự toàn vẹn, trong sạch, thẳng thắn của bản thân. Mọi tội lỗi đều do xác thịt gây nên. Thực chất đây là một sự ngộ nhận của Hồn về chính mình. Sau bấy nhiêu chuyện đã xẩy ra với gia đình và bản thân, Hồn vẫn cho rằng mình nguyên vẹn, trong sách, thẳng thắn. Cho nên không phải ngẫu nhiên xác khẳng định ‘tác giả” của “trò chơi tâm hồn” không ai khác ngoài “những điều ông vẫn thường nói với mình và với người khác đấy chứ”, xác chỉ làm nhiệm vụ phát biểu “luật chơi” cho rõ ràng, cụ thể mà thôi. + Ý nghĩa gửi gắm qua lời thoại: Linh hồn và xác thịt là hai phương diện tồn tại hữu cơ trong mỗi con người. Có thể nào sống mà không cần đến dáng hình, thân thể. Nhưng lẽ nào đời sống của con ngưởi chỉ thu gọn trong những nhu cầu thuần túy bản năng. Đừng bỏ bê thân xác để chỉ biết đến một thứ linh hồn chung chung, trừu tượng không thuộc về một ai. Cũng đừng chỉ chạy theo những khát thèm của thân xác mà trở về với hồng hoang nguyên thủy. Con người cần có sự tồn tại hài hòa cả linh hồn và xác thịt. Đó là sự tồn tại trọn vẹn, tốt đẹp.		1.0
			Cảm nhận về lời thoại thứ hai của Hồn Trương Ba: “Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ, mày đã tìm mọi cách để lấn át ta…Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?. “Chẳng còn cách nào khác”! Mày nói như thế hả? Nhưng có thật không còn cách nào khác? Không cần đến đời sống do mày mang lại! Không cần!”. + Đây là lời thoại xuất hiện sau  màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba với người thân. Tất cả những người thân đều đã nhận thấy và đau đớn, lo lắng, bàng hoàng, bế tắc khi Hồn Trương Ba ngày càng thay đổi, lệch lạc; bị xác hàng thịt lấn lướt, tha hóa. Vì ông mà những người thân yêu nhất đều phải khóc. Vì ông mà nhà cửa tan hoang. + Đây là những lời độc thoại nội tâm được nói to ước lệ trên sân khấu kịch, phơi trải cơn bão tố dữ dội và đau đớn của Hồn Trương Ba. Ông nhận thức sâu sắc về sự lệch lạc, thay đổi của mình; nhận thức về sự thắng thế, lấn lướt của Xác thịt đối với bản thân. Hồn Trương Ba quyết tâm thực hiện cuộc đấu tranh giành giật lại bản thân mình từ bàn tay thô bạo của con quỷ dữ bản năng. + Ý nghĩa gửi gắm qua lời thoại: Con người là một thực thể thống nhất toàn vẹn, hài hòa của cả cái bên trong và cái bên ngoài, giữa tâm hồn và thể xác. Sự khập khiễng giữa Hồn Trương Ba, da hàng thịt và cái giá mà nó phải trả đã giúp Trương Ba thấm thía hơn bao giờ hết khát vọng “là tôi toàn vẹn”. Thói quen sống nhờ, sống gửi đã có lúc khiến con người ta quên đi bản thân mình. Thói quen áp đặt của Đế Thích cho người đời đôi khi làm cho mong muốn giản dị “là tôi toàn vẹn” trở thành khát vọng. Cuộc đấu tranh giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt thực chất là cuộc đấu tranh giữa dục vọng và khát vọng, giữa phần con và phần người, giữa thiện và ác, giữa đạo đức và tội lỗi trong mỗi con người. Lưu Quang Vũ cũng đặt ra vấn đề: con người luôn phải có ý thức đấu tranh với cái dung tục, tầm thường; đấu tranh với hoàn cảnh sống để hoàn thiện nhân cách.		1.0
			Nhận xét về sự vận động tư tưởng của Hồn Trương Ba:     Sự vận động trong tư tưởng của Hồn Trương Ba là sự vận động từ ngộ nhận về đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn của mình đến chỗ nhận thức về sự thay đổi, lệch lạc, mờ nhòa của bản thân; từ chỗ tin tưởng đến đau khổ, thất vọng; từ suy nghĩ mình không hề bị chi phối bởi xác thịt đến chỗ công nhận xác thịt đã thắng thế, đã lấn át; từ suy nghĩ chấp nhận cuộc sống lắp ghép, khập khiễng, giả tạo đến chỗ quyết tâm đấu tranh giành lại chính mình, giành lại sự nguyên vẹn cho dù phải trả giá bằng cả cái chết; từ suy nghĩ phải sống bằng bất cứ giá nào đến khát vọng sống có ý nghĩa.     Ý nghĩa của sự vận động:     Sự vận động của nhận thức cho thấy linh hồn và xác thịt là hai phương diện tồn tại hữu cơ trong mỗi con người. Con người cần có sự tồn tại hài hòa cả linh hồn và xác thịt. Đó là sự tồn tại trọn vẹn, tốt đẹp.     Sự vận động nhận thức cũng đặt ra vấn đề con người luôn phải có ý thức đấu tranh với cái dung tục, tầm thường; đấu tranh với hoàn cảnh sống để hoàn thiện nhân cách     Sự vận động cũng cho thấy tư tưởng lạc quan, niềm tin của nhà văn vào sự chiến thắng của cái tốt, cái đẹp, phần thiện trong mỗi con người.     Thể hiện tài năng viết kịch của Lưu Quang Vũ.		1.0
			d.   Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp Tiếng Việt		0.25
			e.   Sáng tạo Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận		0.25