Hệ thống Các Bài tập bổ trợ cho môn Cầu lông ở lớp 10 ở trường THPT

Chuyên đề:
Hệ thống Các Bài tập bổ trợ cho môn Cầu lông ở lớp 10 ở trường THPT
 
 I. Đặt vấn đề:
"Sức khoẻ là cái xe chở tri thức" nó là vốn quý nhất của con người, ngạn ngữ Nga có câu "Có sức khoẻ thì sẽ có 100 điều ước, không có sức khoẻ thì chỉ có một điều ước duy nhất đó là có sức khoẻ". Vì thế mà nền giáo dục của chúng ta đã đem môn học Thể dục vào ở tất cả các cấp học, với mục đích nâng cao sức khoẻ cho mọi người, đào tạo thế hệ trẻ có một thể lực dồi dào đáp ứng được công cuộc" Công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước" .
Việc giáo dục thể chất, chăm lo đời sống tinh thần nâng cao sức khoẻ cho thế hệ trẻ đã được Đảng và nhà nước ta đặc biệt chú trọng quan tâm. Ngay sau khi thành lập nước Bác Hồ của chúng ta đã ra sắc lệnh thành lập một nha thanh niên và thể dục. Người dạy..." Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ mới thành công...".
Xét về thực tế môn Cầu lông ở Việt Nam chúng ta nói chung và ở Hà Tĩnh chúng ta nói riêng  mặc dù  phong trào rộng khắp từ  nông thôn cho đến thành thị, từ miền ngược cho đến miền xuôi. Nhưng cũng chỉ dừng lại ở phong trào, còn thành tích cao thì đang còn bị hạn chế , chưa đạt được thứ hạng cao. Quan sát các trận đấu cầu lông trong huyện, các giải Hội khoẻ phù đổng cấp tỉnh,  nhận thấy rằng"các vận động viên, học sinh, của chúng ta thi đấu chưa đạt hiệu quả cao là do thể lực, kĩ thuật còn yếu, chưa đáp ứng được với yêu cầu ở các trận đấu kéo dài căng thẳng".
Chính vì vậy mà trong dạy học cho học sinh ở trường THPT việc đưa các bài tập bổ trợ thể lực, phương pháp huấn luyện là rất cần thiết và quan trọng trong việc nâng cao thể lực, kĩ thuật cho từng môn học từ đó các em  mới có thể thực hiện đúng được các yêu cầu của kỹ thuật và chiến thuật của chương trình môn TT tự chọn, từ đó nâng cao trình độ của người tập luyện.
Nếu giáo viên giảng dạy mà không áp dụng tốt các phương pháp và bài tập bổ trợ thì hiệu quả sẽ không có. Đặc biệt là môn Cầu Lông, vì thể lực của các em yếu  nên không di chuyển được để thực hiện kỷ thuật khi học cũng như trong khi đấu tập. Chính vì vậy tôi đã lựa chọn “Hệ thông các Bài tập bổ trợ cho môn Cầu lông ở lớp 10 ở trường THPT” làm chuyên đề nghiên cứu của mình.
 
II. Giải quyết vấn đề:
1. Nhóm các bài tập phát triển sức mạnh
Đặc điểm thi đấu cầu lông và tập luyện cầu lông là người chơi cầu lông luôn phải di chuyển liên tục với tốc độ cao trong phạm vi diện tích sân của mình bằng bước chạy, bật nhảy, cùng với đó là việc kết hợp các động tác đánh cầu hợp lý, nhanh, mạnh để thực hiện được ý đồ chiến thuật,v.v…Vì vậy sức mạnh trong cầu lông được thể hiện ở các động tác xuất phát, các động tác bật nhảy, khả năng di chuyển nhanh, và các động tác đánh cầu,v.v…Từ đó cho ta thấy sức mạnh trong môn cầu lông là sức mạnh tốc độ.
Năng lực làm việc biểu hiện lớn nhất trong một thời gian ngắn nhất mang tính bột phát cho nên trong giảng dạy sức mạnh tốc độ phải sử dụng các phương pháp đúng để phát triển năng lực làm việc với tốc độ cao vì vậy phải sử dụng các phương pháp đúng để phát triển năng lực làm việc với tốc độ cao của các nhóm cơ tham gia vào hoạt động mà không tập luyện sức mạnh cầu lông một cách tuỳ tiện.
Từ cơ sở lý luận cũng như quan điểm vận động tập luyện và thi đấu cầu lông. Các bài tập để phát triển sức mạnh tốc độ chuyên môn cầu lông được tôi đưa vào cho học sinh tập luyện  các bài tập sau.
Bài tập 1: Ném cầu xa.
- Mục đích: Phát triển sức mạnh của cánh tay và phối hợp động tác vươn hông đánh tay trong khi đánh cầu.
- Chuẩn bị: Mỗi em một quả cầu lông Bao sao đứng đối diện nhau cách nhau 5 m.
- Cách tập luyện: Đứng thành 4 hàng ngang + 2 hàng dọc, quay mặt vào nhau cách nhau 5 m, giản cách 1 sải tay. Giáo viên ra lệnh bằng còi 2 hàng có cầu thực hiện ném cầu ra xa phía hàng đối diện.
- Thực hiện: Đứng chân trước chân sau (không được lấy đà, không được nhảy lên) đưa cầu ra sau vươn hông và ném. Hàng đối diện nhặt cầu và ném lại tương tự.
Đội hình tập luyện:
 
x       x       x       x       x      x       x
      5m
x       x        x       x         x     x        x
 
GV
 
x       x       x       x       x      x       x
5m
x       x        x       x         x     x        x
 
Bài tập 2 :  Lắc cổ tay.
-   Mục đích : Phát triển sức mạnh của cổ tay và độ dẻo của cổ tay trong khi thực hiện kỹ thuật đánh cầu .
-   Chuẩn bị :  Vợt cầu lông mỗi HS một chiếc .
-   Cách tập luyện : Tập đồng loạt hàng cách hàng 2m
Động tác 1: đưa tay cầm vợt về trước lắc cổ tay qua trái rồi qua phải liên tục trong thời gian 1phút .
Động tác 2 : đưa tay cầm vợt  lên đầu xoay mạnh cổ tay hết biên độ theo vòng tròn thời gian 30s rồi đổi chiều tiếp tục 30s
Đội hình tập luyện:
                                             GV
 x                x             x           x             x
              x            x           x           x             x
                     x              x             x           x             x
 
Bài tập 3: Bật cóc 4 bước.
- Mục đích: Phát triển sức mạnh tốc độ của cơ chân.
- Cách tập: Hai tay chống hông ngồi nhổm trên gót chân, kiểng gót khi có hiệu lệnh của giáo viên người tập bật liên tục 4 bước về phía trước với độ dài tối đa. Nam tập 1 tổ; nữ tập 1 tổ, thời gian nghỉ giữa các tổ là 30 giây.
- Đội hình tập luyện: Tập đồng loạt ở đội hình khởi động. Hàng trước bật 4 bước, tiếp đến hàng sau cho đến hết và quay lại.
        Đội hình tập luyện:

x	x	x	x	x	x	x	x
x	x	x	x	x	x	x	x
x	x	x	x	x	x	x	x

 

 
 
                   
                       x      x      x      x      x      x      x      x
.GV
 
2. Các bài tập phát triển sức nhanh
Trong tập luyện và thi đấu cầu lông, yếu tố sức nhanh là một tố chất cơ bản. Nó thể hiện ở những đường cầu với tốc độ nhanh biến hoá điểm rơi. Đòi hỏi khi vận động phải có phản ứng nhanh. Cầu lông là một môn thể thao không có chu kỳ nên quá trình phản ứng của nó là phụ thuộc vào sức nhanh động tác. Quan trọng nhất đó là sức nhanh di chuyển để thực hiện kĩ thuật động tác. Vì vậy các bài tập được đưa vào để phát triển sức nhanh cho học sinh được tôi chọn đưa vào đó là:
Bài tập 1: Nhảy dây.
- Mục đích: Phát triển sức nhanh của cổ chân và sự phối hợp vận động của tay và chân. Tạo điều kiện thuận lợi cho các bước di chuyển để thực hiện kĩ thuật đánh cầu.
- Chuẩn bị: 12 đến 13 dây nhảy đơn ( Giáo viên mua hoặc học sinh tự tạo).
- Cách tập:
+ Đo dây: 2 tay cầm dây sao cho khi gấp đôi dây để ở vùng “chấn thuỷ” (giữa xương ức và bụng) thì dây vừa chạm vào đầu bàn chân.
+ Thực hiện: Khi có hiệu lệnh của giáo viên, từng hàng ngang tập đồng loạt, chú ý khi nhảy dây đầu gối không được co chỉ dùng sức cổ chân và nhảy liên tục không có bước đệm.
- Thời gian: Mỗi tổ 1 phút: Nam thực hiện 1 tổ, nữ thực hiện 1 tổ.
Từng hàng ngang luân phiên nhau để tập luyện.
 Đội hình tập luyện:
 
               x        x        x       x       x       
               x          x          x        x       x      
GV
Bài tập 2: Di chuyển ngang nhặt cầu 5, 18 m.
- Mục đích: Phát triển sức nhanh di chuyển ngang.
- Chuẩn bị:
+ Quả cầu lông: 10 đến 15 quả/ em ( có thể dùng cả quả cầu hỏng).
+ Sân cầu lông đơn.
- Cách tập: Thực hiện từng hàng đứng dọc giữa sân cầu lông đơn. Có hiệu lệnh còi tất cả di chuyển sang phải nhặt từng quả cầu ở đường dọc bên phải di chuyển sang trái bỏ vào giỏ ngoài đường dọc bên trái.
- Thời gian: Nam thực hiện 1 tổ, nữ 1 tổ.Mỗi tổ 1 phút,nghỉ giữa các
tổ là 1 phút.
Đội hình tập luyện:
XXXXXXXXXXX  -------------                              *  GV
XXXXXXXXXXX --------------
Bài tập 3: Di chuyển lên xuống 6,7 m.
- Mục đích: Nhằm phát triển sức nhanh di chuyển tiến và lùi cho
người tập.
- Chuẩn bị: Sân cầu lông, lưới cầu lông.
- Cách tập: Tập từng hàng:
1/2  hàng ngang đứng ngang ở đường biên dọc của sân.
 
 

x  x  x
x   x  x

 Khi có hiệu lệnh còi của giáo viên: Người tập lập tức chạy lên chạm tay vào lưới và chạy lùi về phía cuối sân. Mỗi người chạy lên xuống 10 lần thì dừng tập.
3. Nhóm các bài tập phát triển sức bền
Trong môn cầu lông sức bền có những đặc trưng riêng. Hoạt động tập luyện và thi đấu cầu lông đòi hỏi người tập phải thường xuyên di chuyển nhanh, phán đoán nhanh và họ phải thường xuyên bật nhảy đập cầu. Ngoài ra hoạt động thi đấu cầu lông được đánh theo hiệp không bị khống chế về thời gian. Do đó thời gian cho mỗi trận là không cố định. Vì vậy, sức bền trong cầu lông được thể hiện ở sức bền mạnh và sức bền nhanh. Để phát triển 2 loại sức bền này chúng ta cần tập cho học sinh tập những bài tập sau:
Bài tập 1: Bật cóc tiến, bật cóc lùi.
- Mục đích: Phát triển sức bền mạnh của cơ chân nhằm tăng khả năng sức bền bật nhảy đập cầu.
- Cách thực hiện: Tập đồng loạt ở đội hình 4 hàng ngang giản cách 1 sải tay
Học sinh 2 tay chống hông, ngồi nhổm lên 2 gót chân. Có hiệu lệnh học sinh bắt đầu bật lên xuống liên tục ( chú ý bật độ dài tối đa 40 cm) trong thời gian 1 phút/ 1 tổ. Nam 1 tổ, nữ 1 tổ. Thời gian nghỉ giữa các tổ là 1 phút.
Đội hình:
      x       x        x       x       x     
 
      x        x        x       x      x            
      
                      GV
Bài tập 2: Di chuyển 4 góc sân.
- Mục đích: Phát triển sức bền nhanh. Sức bền di chuyển phối hợp.
- Cách tập: Học sinh đứng ở góc sân phải khi có lệnh thực hiện chạy tiến đến góc sân trên thì di chuyển ngang đến góc sân trên bên trái sau đó di chuyển lùi đến góc sân trái thì di chuyển ngang đến góc sân phải và ngược lại. Tập mỗi sân 2 học sinh, mỗi em chạy 1 vòng thuận, 1 vòng nghịch. Tổ chức thực hiện trên 2 sân.
x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x x  x



 
 
 


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Nhóm các bài tập phát triển khéo léo
- Năng lực phối hợp vận động trong cầu lông đòi hỏi phải kết hợp
nhiều năng lực khác nhau. Song tuỳ theo mục đích hành động với từng trường hợp cụ thể mà một năng lực nào đó sẽ cần được thể hiện trội hơn năng lực khác. Đặc biệt là các năng lực liên kết, định hướng, phân biệt, phản ứng và thích ứng, ngoài ra còn có năng lực nhịp điệu và thăng bằng.
- Năng lực liên kết được thể hiện sự phối hợp các bộ phận của cơ thể như chân, thân mình và tay vào thực hiện một nhiệm vụ cụ thể của cầu lông. Nó bắt đầu khâu quan sát, phán đoán, di chuyển và thực hiện kĩ thuật đánh cầu ngang. Trong mỗi kĩ thuật đơn lẻ khi ta giảng dạy kĩ thuật cho học sinh việc kết hợp các động tác đặt chân chuyển trọng tâm cơ thể đến hoạt động của tay đòi hỏi người học sinh phải liên kết các yếu tố không gian, thời gian và mức độ dùng sức một cách chính xác mới đảm bảo đánh cầu đúng yêu cầu, cầu ít bị rơi.
- Năng lực định hướng được thể hiện ở khả năng xác định hướng đánh cầu chính xác và đỡ cầu chính xác.
- Năng lực phân biệt vận động được thể hiện khả năng dùng sức cùng với cảm giác về lưới, về sân bãi chính xác, về cảm giác với vợt, với cầu. Học sinh khi mới tập do khả năng này còn hạn chế nên tỷ lệ đánh cầu chưa qua lưới hoặc ra ngoài sân còn cao.
- Năng lực phản ứng nhanh thể hiện khả năng phản ứng nhanh với cầu trong mọi tình huống.
- Năng lực thích ứng, điều này thể hiện ở những học sinh chơi cầu lông nhiều và có trình độ cao hơn. Các em có thể thay đổi mức độ dùng sức hoặc thay đổi các động tác - đặc biệt cổ tay để có thể điều chỉnh đường cầu.
- Năng lực nhịp điệu và thăng bằng. Năng lực này đặc biệt cần thiết cho học sinh chúng ta. Nó thể hiện ở việc tiếp thu hoặc hành động một kĩ thuật cầu lông theo đặc tính nhịp điệu kĩ thuật hoặc khả năng giữ thăng bằng trong hoặc sau khi thực hiện kĩ thuật.
Qua các quan điểm trên tôi đã đưa vào những bài tập sau để phát triển các năng lực trên cho các em giúp các em tiếp thu bài học được tốt hơn và phát triển năng lực vận động tốt hơn.
Bài tập 1: Di chuyển nhặt cầu.
- Mục đích: Phối hợp các loại di chuyển, phát triển các năng lực vận động.
- Cách tập: Mỗi sân 2 người chia theo đường giữa sân và lưới. 3 người phục vụ cầm mỗi người 10 quả cầu đứng ở góc sân trên lưới. Thực hiện ném cầu qua sân cho người tập di chuyển nhặt và ném lên lưới ( người phục vụ ném cầu ở các vị trí khác nhau trên sân).
Thực hiện 2 người xong đổi 2 người khác luân phiên dòng chảy.
Đội hình thực hiện.
                                    
 
                                  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x x 
 

x			x
x			x

 
Bài tập 2: Di chuyển đánh cầu thấp thuận tay và nghịch tay qua lưới
vào ô 1,98 m.
- Mục đích: Phát triển phối hợp vận động kết hợp đánh cầu nhẹ tay ở 2 kĩ thuật đã học, kĩ thuật thấp thuận và ngược tay.
- Cách thực hiện: 2 người ở 2 góc lưới phục vụ tung cầu cho người thực hiện di chuyển bỏ nhỏ qua lưới vào bờ 1,98m. Mỗi sân thực hiện 2 người. Mỗi người 5 quả cho mỗi bên.
- Yêu cầu: Di chuyển nhanh, đánh cầu đúng vào ô.
Đội hình:
               x  x  x  x  x  x  x  x  x x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x
 
 
Trên đây là toàn bộ hệ thống các bài tập bổ trợ phát triển thể lực chuyên môn cầu lông mà tôi đưa vào giảng dạy cho học sinh trong thời gian các em học nội dung cầu lông.
 
III: Kết luận
Qua thời gian nghiên cứu và đem vào áp dụng các bài tập bổ trợ trên vào môn học cầu lông cho các em học sinh, tôi thấy thể lực, thành tích của các em được nâng lên rõ rệt. Từ đó các em năm bắt kĩ thuật được tốt hơn. Giờ học của các em sinh động hơn, không bị nhàm chán, gò bó. Khi các em vui chơi thể thao ( chơi cầu lông) ở ngoài giờ học, ở nhà, ở các câu lạc bộ ở địa phương cũng tốt hơn. Và nhất là các buổi đấu tập, các em đã nhanh nhẹn hơn, bền bỉ hơn trong từng xéc đấu./.
                                                       Can Lộc, Ngày 4 tháng 05 năm 2019
                                                                 Người viết chuyên đề
 
 
                                                                   Ngô Đức Chính